Үй бюджеті – бұл отбасының жалпы кірісі мен шығысын қамтитын қаржылық жоспары.
Бюджеттің негізгі міндеті – ақша қаражаттарын дұрыс бөлу.
Бюджет – пайдалы құрал, оның көмегімен біз:
• қаржылық жағдайымызды дәл бақылаймыз;
• шығындар мен жинақ ақша жөнінде саналы шешімдер қабылдай аламыз;
• қажетсіз шығындарды азайта аламыз;
• қаржылық мақсаттарға тез жете аламыз, мысалы: автокөлік сатып алу;
• пәтер сатып алу, шетелге демалуға шығу.
Біз апта, ай (немесе тіпті бір жылға) ішіндегі табыстар мен шығыстардың жоспарын құрып қана қоймаймыз, сонымен бірге жоспарларымыздың орындалуын нақты бақылап, бюджет бойынша болжамдар құрамыз және басқа да әрекеттерді орындай аламыз!
БЮДЖЕТТІ ҚҰРУ – КҮРДЕЛІ АМАЛ ЕМЕС! ОЛ ЭКОНОМИКА НЕМЕСЕ МАТЕМАТИКА САЛАСЫНАН АРНАЙЫ БІЛІМДІ БОЛУДЫ ТАЛАП ЕТПЕЙДІ!
Үй бюджетін жүргізуді кез келген адам үйрене алады, тек оның тиімділігіне көз жеткізіп, нақты іске кірісу керек. Оның нәтижесін бір айдан кейін байқауға болады, сіз бюджеттің әлдеқайда тиімді басқаруға көмектесетініне көз жеткізесіз.
Нұрлан мен Алияның оқиғасын қарастырайық.
Нұрлан базарда құрылыс материалдарын сатады, Алия – жекеменшік мектепте биология пәнінің мұғалімі. Олар өз үйінде үш баласымен және Алияның анасымен бірге тұрады. Олардың ортақ отбасылық қоры Алия алатын айтарлықтай жалақысымен, Нұрланның маусымдық табысымен және әжейдің зейнетақысымен толығады. Алия мен әжей жалақы, зейнетақыларын айдың әр күнінде алады, ал Нұрлан тиімді бағамен тауарлар сатып алу үшін ақшаны кейде бизнеске салып жібереді.Өкінішке орай, бұндай жағдай аяқ астынан орын алатындықтан, Нұрланның ақшасына толық үміттенуге болмайды.
Материалдық тұрғыда отбасының әл-ауқаты жақсы, бірақ жағымсыз жағы: үнемі қарыз алуға тура келеді. Көп шығын шығармаса да ақшаның қайда кетіп жатқаны түсініксіз. Біресе кезекті жалақыға дейін азық-түлік пен басқа да күнделікті қажеттілікке ақша жетпей қалады, кейде Нұрланның саудасына қатысты күтпеген шығындар пайда болады, клиенттері де қарызын уақытылы қайтармайды, біресе әжей ауруханаға түсіп қалады да қымбат дәрі-дәрмекке ақша жұмсауға тура келеді. Ал жақында туысқаны үйлену тойына шақырту қағазын жіберді, тағы да шығын. Әрине, бұл күтпеген оқиға емес, үйлену тойының болатыны бұрыннан белгілі болатын, десе де оны ескермей алдын ала ақша бөліп қоймапты. Үйлену тойына лайықты сыйлық тарту және сәнді киім сатып алу үшін тағы да қарыз алуға тура келеді. Осыған орай көптен бері жоспарланып жүрген жаңа терезелерді орнату мәселесі тағы да .. кейінге қалдырылады.
Бұл оқиғадан біз Нұрлан мен Алияның отбасында қаржы тұрғысынан орын алған мәселені көріп отырмыз:
ПАЙДАЛЫ КЕҢЕСТЕР
Нұрлан мен Алияның отбасына қандай кеңес бере аламыз?
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ОТБАСЫ БЮДЖЕТІНІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ
Бюджетті дұрыс құру үшін біз табыс көзін және шығыстар бабын дұрыс бөлуіміз керек.
ОТБАСЫ КІРІСТЕРІ:
ОТБАСЫ ШЫҒЫНДАРЫ:
ҚАРЖЫЛЫҚ МАҚСАТТАР ҚОЮ
Біз отбасылық өмірдегі ірі шығындармен байланысты кез келген оқиғаны қаржылық мақсаттар деп атаймыз.
Мақсаттар әртүрлі болуы мүмкін. Қысқа мерзімді мақсаттарға жылдам, ұзақ мерзімді мақсаттарға біртіндеп қол жеткізіледі.
Сіз өз мақсаттарыңызды анықтағаннан кейін олардың әрқайсысына жету шығындарын есептеңіз және жету мерзімдерін белгілеңіз. Содан кейін, әрбір мақсатқа жету үшін айына қанша сома жинай алатыныңызды бағалаңыз. Бұл отбасының жалпы табысынан барлық шығыстарды алғаннан кейін қалатын сома болуы тиіс. Мақсаттарыңызға жету үшін жеткілікті соманы қандай мерзімде жинай алатыныңызды есептеңіз.
Қаржылық мақсаттар қою үшін қажет:
1. Қандай соманың қажет екенін анықтау;
2. Мақсатқа жету мерзімін білу;
3. Белгілі бір соманы ай сайын жинау.
Қаржылық мақсаттарды жоспарлау үшін Сізге келесі кесте пайдалы болады, онда Сіз өзіңіздің қаржылық мақсаттарыңызды жаза аласыз
Мақсат |
Қажет сома |
Мерзім |
Ақша жинау мүмкіндіктері |
Мысалы: Жаңа жиһаз сатып алу |
300 000 теңге |
10 ай |
Ай сайын 30 000 теңгеден |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
МАҚСАТЫҢЫЗҒА ҚОЛ ЖЕТКІЗУ ҮШІН АЙЫНА ҚАНША СОМА ЖИНАЙ АЛАТЫНЫҢЫЗДЫ БАҒАЛАП,ОТБАСЫНЫҢ ЖАЛПЫ ТАБЫСЫНАН БАРЛЫҚ ШЫҒЫСТАРДЫ ШЕГЕРГЕННЕН КЕЙІН ҚАНДАЙ СОМА ҚАЛАТЫНЫН НАҚТЫ БІЛУ ҚАЖЕТ.
БЮДЖЕТТІ ЖҮРГІЗГЕН КЕЗДЕ, ӘДЕТТЕ ОТБАСЫ ӨЗІНІҢ КҮНДЕЛІКТІ ШЫҒЫСТАРЫНЫҢ ЕҢ КЕМ ДЕГЕНДЕ 10%-ын ҮНЕМДЕЙ АЛАДЫ, ӨЙТКЕНІ ШЫҒЫСТАРДЫ ЖОСПАРЛАМАҒАН КЕЗДЕ МІНДЕТТІ ТҮРДЕ ПАЙДА БОЛАТЫН АРТЫҚ ШЫҒЫНДАРДЫ БАЙҚАЙ АЛАДЫ.
МАҚСАТЫҢЫЗДЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ ҮШІН ҚАРЖЫЛЫҚ ЖОСПАРЛАУ ЕРЕЖЕЛЕРІН ҚАДАҒАЛАҢЫЗ:
1. Әр айға бюджет құрыңыз және оны ұстануға тырысыңыз;
2. Өз шығыстарыңыздың есебін жүргізіңіз;
3.Әсіресе жоспарланған шығыстардан асып кететін болса, іс жүзіндегі шығыстарыңызды талдаңыз;
4. Барлық шығыстардан кейін қалған соманы емес, Сіз бюджетте жоспарлаған соманы жинаңыз;
5. Күтпеген оқиғалар жағдайында отбасылық шығыстарға қаржылық қысымның түсуін жеңілдететін жұмсалмайтын қор құрыңыз;
6. Қаржылық мақсаттарыңызды дұрыс жоспарлаңыз: Сізге қандай сома, қандай мерзімге қажет екенін және Сіздің ақша жинау мүмкіндігіңіздің жағдайын анықтаңыз;
7. Қаржылық мақсаттарың басымдылықтарын және жүзеге асыру мүмкіндіктерін қайта қарастырыңыз;
8. Табандылық танытып, бүгіннен бастап өміріңізді жоспарлауды бастаңыз!
Фишингтік сайттарды қалайша тануға болады: негізгі проблемалары және пайдалы ұсынымдар
Жылдам, ыңғайлы және пайдалы: неліктен автокөлік иелері Еурохаттамаға назар аударуы керек
Жаңадан бастағандарға арналған инвестициялық қосымша қалай жұмыс істейді?
Жеке сот орындаушылары "қол сұғылмайтын" банк шотын бұғаттауға құқылы ма?
«Қол сұғылмайтын» шот туралы алты факт
«Стоп-кредит»: ол қалай жұмыс істейді және алаяқтардан қорғай алады ма