kk

Жаңалықтар

Жаңа қағидалар: коллекторлар бұдан былай борышкерлермен қалай жұмыс істейді

time 13.11.2024
aye 8028
Жаңа қағидалар: коллекторлар бұдан былай борышкерлермен қалай жұмыс істейді

2024 жылғы 1 қазаннан бастап коллекторлық агенттіктердің жеке тұлғалардың борыштарына қатысты жұмысының қағидалары қолданысқа енгізілді Енгізілген жаңалықтарды Fingramota.kz-пен бірге қарастырайық

Коллекторлық агенттіктердің жеке тұлғалардың берешегін реттеу қағидалары Қазақстан Республикасының қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің 2024 жылғы 16 тамыздағы № 51 қаулысымен бекітіліп, 2024 жылғы 1 қазаннан бастап күшіне енді.

Аталған қағидалар 2024 жылғы 19 маусымда Мемлекет басшысының Жарлығымен қол қойылған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне кредит беру кезінде тәуекелдерді барынша азайту, қарыз алушылардың құқықтарын қорғау, қаржы нарығын реттеуді және атқарушылық іс жүргізуді жетілдіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» жаңа заңды іске асыру мақсатында әзірленген.

Барлығы неден басталды?

2017 жылы «Коллекторлық қызмет туралы» заң қабылданды, оның нәтижесінде коллекторлардың жұмысы құқықтық аяда реттеле бастады. Аталған заң коллекторлардың ғана емес, сондай-ақ борышкерлердің құқықтары мен міндеттерін айқындайды. Бірнеше жылдан кейін, 2021 жылғы мамыр айында, Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі бірінші кезекте, борышкер мен коллектор арасындағы қарым-қатынасты өркениетті түрде құруға бағытталған маңызды заңнамалық өзгерістер енгізді. Барлық қабылданған нормалар қаржылық көрсетілетін қызметтерді тұтынушылардың құқықтары мен мүдделерін қорғауға бағытталды. Мәселен, борышкер кредитордан сотқа дейінгі қарызды өндіріп алу және берешекті реттеу жұмыстарын жүргізетін коллекторлық агенттік туралы, оның орналасқан жері, оның қолында жеке деректерінің бар-жоғы, берешектің мөлшері мен құрылымы туралы мәліметтер талап етуге құқылы болды. Және де, борышкер коллекторлық агенттіктің талаптарын толығымен немесе ішінара даулауға құқылы болды.

2021 жылғы 1 қазаннан бастап Қазақстанда қаржы ұйымдары үшін міндетті тәртіп қолданысқа енді, оның шеңберінде кредитті өтеуде қиындықтарға тап болған қарыз алушы өзінің мерзімі өткен берешегін реттеу үшін кредиторға өтінішпен жүгінуге құқылы. Осы тәртіпке сәйкес, коллекторлар, мысалы, мерзімі өткен берешегі өтелген борышкерлерге несие шартының талаптарын өзгерту туралы жазбаша өтінішпен коллекторлық агенттікке жүгіну құқығы туралы хабарлады. Мұны  күнтізбелік 30 күн ішінде жасау керек болды. Коллекторлық агенттік осы өтінішті алғаннан кейін оны күнтізбелік 10 күн ішінде банкке немесе МҚҰ-ға жіберуге міндетті болды. Кредитордың шартты өзгерту талаптарын қарау мерзімі күнтізбелік 15 күнді құрады, бұдан әрі банк немесе МҚҰ коллекторлық агенттікке жазбаша нысанда: келісетіні туралы; кредиттік шарттың талаптарын өзгерту жөніндегі өз ұсыныстары туралы; не себептерін көрсете отырып, өзгерістен бас тарту туралы хабарлауға тиіс болды. Ал коллектор кредитор қабылдаған шешімді алғаннан кейін күнтізбелік 10 күн ішінде борышкерге хабарлауға тиіс. 

Қандай жаңалықтар енгізілді?

Жаңа қағидаларға сәйкес, коллекторлық агенттіктер борышкерлерге мынадай мерзім ішінде өз міндеттемелерін орындау талаптарын өзгертуге құқығы бар екенін хабарлауға міндетті:

Жаңа берешек үшін: банктік қарыз немесе микрокредит шарты бойынша құқықтарды алған сәттен бастап күнтізбелік 30 күн ішінде. Осылайша коллекторлар үшін азаматтардың кредиттер бойынша берешегін реттеу рәсімдерін жүргізу тікелей міндеті енгізілді.

 Бұл ретте, борышкер хабарламаны алғаннан кейін кез келген уақытта (бұрын 30 күн ішінде болған) коллекторлық агенттікке өтініш беруге құқылы. Өтініште өзінің қарыз бойынша міндеттемелерін орындай алмайтын себебін және мәселені шешу бойынша өз ұсыныстарын көрсету қажет. Бұдан басқа, борышкер өтінішке кірісінің азайғанын көрсететін, сондай-ақ қарыз бойынша төлемдерді төлей алмайтынын растайтын құжаттарды қоса ұсынады.

Борышкерде коллекторлар ол мәліметтер мен құжаттарды толық бермеді деп санаса, қосымша мәліметтер жинауға уақыт беріледі. Оған 5 жұмыс күні беріледі, ал коллекторлық агенттік қосымша ақпаратты талап етуге 10 жұмыс күні ішінде құқылы. Осы мерзімнен кейін коллекторлар қосымша мәліметтер талап ете алмайды. Алайда, көрсетілген мерзімде құжаттарды тапсырмау борышкердің өтінішін қараусыз қалдыруға негіз болады.

Өтінішті қарау процесі

Сонымен, құжаттардың толық пакеті жиналып, мақұлданғаннан кейін, коллекторлық агенттік қарыз алушының өтінішін күнтізбелік 15 күн ішінде қарайды. Борышкер төмендегі үш нұсқаның бірін ала алады:

Шешім қабылдау кезінде коллекторлар ішкі құжаттарды басшылыққа алады, ол құжаттарда міндетті түрде борышкерлердің санаттары, мысалы, ресми жұмыссыздар немесе халықтың әлеуметтік осал топтарының өкілдері екендігінің нақты аражігі көрсетілуі тиіс. Әр санатқа қажетті құжаттардың тізімі және борыш жүктемесін азайту шаралары енгізілген. Бұл ақпаратты коллекторлық агенттіктер заң бойынша өзінің ресми интернет-ресурсында орналастыруға міндетті. 

Міндеттемелерді біржақты тәртіпте өзгерту

Жаңа қағидаларға сәйкес коллекторлық агенттік борышкер үшін міндеттемелердің шарттарын біржақты тәртіпте анағұрлым қолайлы жаққа өзгертуге құқылы. Бұл мыналар болуы мүмкін: 

Егер коллекторлар жақсартылған шарттарды қолдану туралы шешім қабылдаса, олар бұл жөнінде борышкерге міндетті түрде хабарлауға міндеттенеді. Өз кезегінде борышкер өзгерту шарттарынан бас тартуға және 14 күн ішінде коллекторлық агенттікке тиісті өтініш жазуға құқылы.

Қарыз алушымен жұмыс істеу барысында коллектор әрбір байланыс жасаған кезде өзін таныстыруы, коллекторлық агенттіктің және кредитордың атауын, берешек сомасы мен құрылымын, сондай-ақ міндеттемелерді орындамаудың салдарын хабарлауы тиіс. Бұл ретте, борышкердің банктік шотын бұғаттауға, борышкердің мүлкіне тізімдеме жасауға және оған тыйым салуға, атқарушылық іс жүргізудің шеңберінде аталған мүлікті сатуға коллектордың құқығы жоқ. Бұл жеке сот орындаушыларының құзыретіне жатады.

Толығырақ "Кредиттер" бөлімінен оқыңыздар

white-arrow Тізімге

Аптаның үздік жаңалықтары

29.01.2025

Салық шегерімдері дегеніміз не және 2025 жылы оны қалай қолдануға болады

18.02.2021

Жеке сот орындаушылары "қол сұғылмайтын" банк шотын бұғаттауға құқылы ма?
27.02.2025

Қазақстанда азаматтардың банкроттығы: ол қалай жұмыс істейді және қандай жаңалықтар енгізілді

4.07.2025

Өзін-өзі жұмыспен қамтығандарға арналған салық түрлері: нелерді білу қажет?

13.02.2025

Қате ақша аударымы, не істеу керек: қадамдық нұсқаулық
23.02.2022

«Қол сұғылмайтын» шот туралы алты факт
Біз туралы Жаңалықтар Балаларға арналған Байланыстар