Егер азамат жеке куәлігін жоғалтып алса немесе оның жеке деректері бөгде тұлғалардың қолына түссе, алаяқтар бірнеше минут ішінде атына кредит рәсімдей алады. Өкінішке қарай, мұндай жағдайлар жиі кездеседі.

Осыған байланысты Қазақстанда азаматтарды алаяқтық әрекеттерден қорғау мақсатында арнайы қызмет іске қосылды — «Стоп-кредит». Бүгінгі таңда бұл сервисті 2,7 миллионнан астам қазақстандық пайдаланып үлгерді және көрсеткіш тұрақты түрде өсіп келеді.

Қызметтің мақсаты мен артықшылықтары

«Стоп-кредит» — eGov.kz электрондық үкімет порталы мен eGov Mobile мобильдік қосымшасында қолжетімді тегін қызмет. Ол азаматқа өз атына банктер мен микрокредиттік ұйымдардан кредит рәсімдеуге ерікті түрде тыйым қоюға мүмкіндік береді.

• Шектеудің қолданылу мерзімі шектелмейді және тек азаматтың өзі арқылы қойылады;
  
  
• Азамат қалаған сәтінде бұл тыйымды алып тастай алады.

Қызметтің жұмыс істеу тәртібі

1. Азамат қызметті eGov.kz порталы немесе eGov Mobile қосымшасы арқылы қосады.
   
   
2. Шектеу туралы ақпарат кредиттік бюроларда тіркеледі.
   
   
3. Банктер мен микрокредиттік ұйымдар кредитті мақұлдар алдында міндетті түрде шектеудің бар-жоғын тексереді.
   
   
4. Егер тыйым салынған болса, жүйе өтінімді автоматты түрде кері қайтарады.

2024 жылғы 1 қыркүйектен бастап жаңа норма күшіне енді: егер «Стоп-кредит» орнатылғанына қарамастан кредит рәсімделсе, банк немесе микрокредиттік ұйым берілген қарызды есептен шығаруға міндетті. Яғни, заңсыз рәсімделген кредит үшін жауапкершілік толық көлемде қаржы ұйымына жүктеледі.

Қызметті қосу тәртібі

Смартфон арқылы:

• eGov.kz порталына немесе eGov Mobile қосымшасына кіріп, авторизациядан өту;
  
  
• «Экономика және қаржы» бөлімінде «Банктік кредиттер мен микрокредиттерді алудан ерікті түрде бас тарту» қызметін таңдау;
  
  
• Өтінімді толтырып, ЭЦҚ арқылы қол қою;
  
  
• Нәтижені Жеке кабинеттен тексеру.

Компьютер арқылы:

• eGov.kz порталына ЭЦҚ, логин немесе пароль арқылы кіру;
  
  
• «Сервистер» → «Банктік кредиттер мен микрокредиттерді алудан ерікті түрде бас тарту» → «Онлайн қызметке тапсырыс беру» тармақтарын таңдау;
  
  
• Өтінімді толтырып, ЭЦҚ арқылы қол қою.

Шектеуді алып тастау үшін:

• Дәл сол қызметті таңдап, «Жазылымнан бас тартқыңыз келе ме?» сұрағына «Иә» деп жауап беру;
  
  
• Әрекетті ЭЦҚ арқылы растау.

«Стоп-кредит» қандай жағдайларда қорғайды?

1. Жеке деректерді ұрлау арқылы рәсімделген кредиттен. Алаяқтар сіздің жеке деректеріңізді иемденсе де, жүйе олардың өтінімін автоматты түрде кері қайтарады.
   
   
2. Онлайн-банкингті бұзу арқылы рәсімделетін кредиттен. Бөтен адамдар аккаунтқа кірген жағдайда да кредит рәсімдеу мүмкін болмайды.
   
   
3. «Жалған банкирлердің» схемаларынан. Олар азаматтарды кредит рәсімдеуге және қаражатты «қауіпсіз шотқа» аударуға көндіреді. Шектеу орнатылған жағдайда мұндай әрекет іске аспайды.
   
   
4. Психологиялық қысымнан. Таныстар, «кеңесшілер» немесе алаяқтар тарапынан қысым жасалған күннің өзінде, жүйе кредит рәсімдеуге жол бермейді.

Алаяқтардың жаңа тәсілдері

Сервис кеңінен қолданылғаннан кейін жаңа алаяқтық схемалар пайда болды. Алаяқтар өздерін «банк қызметкерлері» ретінде таныстырып, азаматтың атына кредит рәсімделгенін хабарлайды. Кейін «оператор» «Стоп-кредитті» қосуды ұсынып, жалған сілтеме жібереді. Бұл сілтемелер азаматтардың жеке деректерін ұрлауға арналған фишингтік сайт болып табылады.

Сондықтан қызметті тек ресми eGov.kz порталы немесе eGov Mobile қосымшасы арқылы қосыңыз. Ешбір банк сізге сыртқы сілтеме жіберуге құқылы емес.

Азаматтарға ұсыныстар

• Электрондық пошта, SMS немесе мессенджерлер арқылы келген күмәнді сілтемелерге өтпеңіз;
  
  
• Онлайн-банкингте екі факторлы аутентификация қолданыңыз;
  
  
• Кредиттік тарихыңызды жылына кемінде екі рет тексеріп отырыңыз;
  
  
• Жеке куәлік суретін ешқашан пошта немесе мессенджер арқылы жібермеңіз;
  
  
• Банк ешқашан қаражатты «қауіпсіз шотқа» аударуды талап етпейтінін есте сақтаңыз.

Өзіңізді және қаражатыңызды қорғаңыз! Қаржылық сауаттылықты Fingramota.kz-пен бірге арттырыңыз.